Róże miniaturowe (Miniature)
Róże miniaturowe jako znacząca grupa pojawiły się w ogrodach w latach trzydziestych XX wieku. To wtedy niezwykłe piękno kryjące się w misternych małych kwiatach postanowił obrócić w projekt hodowlany Ralph Moore (1907-2009), okrzyknięty później "królem róż miniaturowych". Choć on sam o tytuł taki nigdy nie zabiegał i taki nie bywał. Swoją szkółkę Sequoia Nursury w Visalia (California, USA), prowadził przez 65 lat i jak mówił u schyłku swego życia... "kiedy zaczynałem, odmiany miniaturowe można było policzyć na palcach jednej ręki, a teraz możemy podziwiać ich ponad 300". Tu dodajmy, z tej liczby 75 procent to róże jego hodowli lub mające taką za jednego z rodziców. Ralph Moore mimo wielu szczególnych osiągnięć – wśród których wymieńmy choćby wyhodowanie w tej grupie odmian paskowanych ("Stars and Stripes", 1976) i mchowych ("Scarlet Moss, 1988) – pozostawał zawsze człowiekiem niezwykle skromnym, w cieniu swoich osiągnięć i nagród. Pytany o swoją najwspanialszą różę, odpowiadał... "to ta której nigdy nie stworzyłem, róża doskonała i bez skazy". Trudno w jakiejkolwiek kwestii spierać się z takim autorytetem, ale ilekroć patrzę na "Scarlet Moss" w moim ogrodzie, to widzę czystą perfekcję w każdym jej calu ...
Takie postrzeganie przez pana Moore'a własnej pracy, wydaje się niezwykle podobnym do samych róż miniaturowych, pozostających na drugim planie na wystawach, za klasycznie pięknymi mieszańcami herbatnimi czy też w ogrodach, gdzie panują wyniosłe róże parkowe, pnące i ramblery. Potrzeba znacznie więcej wrażliwości w patrzeniu, aby dostrzec ich piękno, które na pierwszy rzut oka nie jest tak oczywiste. Jakkolwiek, róże o małych kwiatach na długo zanim zwróciły uwagę Ralpha Moore'a i innych rosarian, były uprawiane w ogrodach europejskich i najprawdopodobniej też w ogrodach chińskich. O tamtych czasach i pierwszych małych różach można przeczytać w "Historii o pochodzeniu róż miniaturowych". W wieku XIX i do lat siedemdziesiątych XX, o przynależności do tej grupy decydowało przede wszystkim pochodzenie. Klasyfikacja była prostsza ze względu na małą ilość odmian, które zostały wyhodowane w wyniku krzyżowania Rosa rouletti, pochodziły pośrednio od niej lub były jej sportami. Kwiaty tych róż nie przekraczały średnicy 4 cm, a krzewy maksymalnie dorastały do 50 cm wysokości. Ostatnie dekady przyniosły wiele odmian miniaturowych o niezwykle złożonym pochodzeniu. Przykładem może być już wspomniana "Scarlet Moss", wyhodowana przez Ralpha Moore'a w wyniku następujących krzyżowań:
|"Dortmund" (Shrub, Kordes, 1955) x {"Dortmund" (Shrub, Kordes, 1955) x ["Little Darling" (Miniature, Duechrsen, 1955) x "Ferdinand Pitchard" (Hybrid Perpetual, Tanne, 1921)] x "Fairy Moss" (Miniature, Moore, 1969)}| x |"Dortmund" (Shrub, Kordes, 1955) x ["Fairy Moss" (Miniature, Moore, 1969) x "GA822" (siewka)]|
Tak szerokie spectrum genów znacząco wpłynęło na pokrój i siłę wzrostu w całej grupie. Obecnie, według amerykańskich standardów, do róż miniaturowych zaliczane są te, których krzewy nie przekraczają 36 cali (91 cm) wysokości i 24 cali (61 cm) szerokości. Dla form pnących przyjmowana jest wartość 3 stóp wzrostu (150 cm). Nie zmieniła się wielkość kwiatów i powinny mieścić się w średnicy 2 cali czyli 5 cm. Natomiast inne są już ich kształty. U róż starszej daty dominowały formy pojedyńcze i podwójne. U współczesnych, często widzimy również kształt klasyczny, typowy dla mieszańców herbatnich. Wiele jest odmian o płatkach dwubarwnych ("Little Artist") lub paskowanych ("The Streak"). Niektóre pachną i to intensywnie, a szczególne wrażenie sprawiają w pojemnikach umieszczanych na stołach. Łatwo wtedy podziwiać piękno kunsztownych kwiatów, zachwycać się zapachem i łączyć w kompozycje doniczkowe z niskim ziołami. Poza tarasami róże miniaturowe wspaniale prezentują się jako solitery, na obrzeżach rabat, w bliskich ekspozycjach. Można je sadzić w ogrodach skalnych czy nawet formować w stylu bonsai. W klimacie łagodnym rosną na własnych korzeniach, w warunkach Polski wymagają okulizowania na mrozoodpornych podkładkach. Zimą okrywamy jak róże rabatowe, przez kopczykowanie. Wiosną tniemy poniżej miejsca przemarzania pędów, z reguły na wysokości 10 cm, pozostawiając ostatnie pąki skierowane na zewnątrz. Róże miniaturowe tworzą mniejsze systemy korzeniowe, a przez to wymagają stanowisk na glebach zasobnych w składniki pokarmowe, nawożenia i regularnego podlewania w upalne dni. To ostatnie jest szczególnie ważne zarówno w uprawie gruntowej jak i w pojemnikach. Należycie zadbane nie chorują, w większości odmian regularnie powtarzają kwitnienie aż po późną jesień. Wiele zawiązuje ozdobne owoce.
Powiedzieć o różach miniaturowych, że małe jest piękne to zdecydowanie za mało. W pierwszej połowie XX wieku szeroko w literaturze ogrodowej używano nazwy The Fairy Rose czyli róże bajkowe. Jej pomysłodawcą i popularyzatorem był Alfred Rehder, ogrodnik i dziennikarz, pracujący dla Uniwersytetu Harvarda. Jak najbardziej to trafne i prawdziwie oddające charakter tych małych piękności.